Mindfulness to psychologiczny proces zwracania uwagi na doświadczenia zachodzące w chwili obecnej, który można rozwijać poprzez praktykę medytacji oraz inne treningi. Mindfulness wywodzi się z sati, istotnego elementu tradycji buddyjskich i opiera się na technikach medytacji zen, Vipassanā i tybetańskiej. Osoby, które przyczyniły się do popularności mindfulness we współczesnym kontekście zachodnim to Thích Nhất Hạnh (1926- ), Herbert Benson (1935- ), Jon Kabat-Zinn (1944- ) i Richard J. Davidson (1951- ). Mindfulness jest bardzo podobny do tego, co było wcześniej znane jako terapia Gestalt.
Psychologia kliniczna i psychiatria od lat 70-tych XX wieku rozwinęły szereg zastosowań terapeutycznych opartych na mindfulness do pomocy osobom doświadczającym różnych stanów psychicznych. Programy oparte na modelu Kabata-Zinna i podobnych zostały zaadoptowane w szkołach, więzieniach, szpitalach, ośrodkach dla weteranów i innych środowiskach, a programy mindfulness zostały zastosowane w celu uzyskania dodatkowych efektów, takich jak zdrowe starzenie się, kontrola wagi, wyniki sportowe, pomoc dzieciom o specjalnych potrzebach oraz jako interwencja w okresie okołoporodowym.
Badania kliniczne udokumentowały zarówno fizyczne, jak i psychiczne korzyści płynące z mindfulness u różnych kategorii pacjentów, jak również u zdrowych dorosłych i dzieci. Badania naukowe konsekwentnie wykazują pozytywny związek pomiędzy cechami mindfulness a zdrowiem psychicznym. Praktyka mindfulness wydaje się przynosić korzyści terapeutyczne osobom z zaburzeniami psychicznymi, w tym osobom z psychozą. Badania wskazują również, że ruminacja i zamartwianie się przyczyniają się do wystąpienia różnych zaburzeń psychicznych, a interwencje oparte na mindfulness znacząco zmniejszają zarówno ruminację, jak i zamartwianie się. Co więcej, praktyka mindfulness może być strategią prewencyjną, powstrzymującą rozwój problemów psychicznych.
Wskazano również na konieczność prowadzenia większej ilości wysokiej jakości badań w tej dziedzinie – m.in. potrzebę większej ilości randomizowanych badań kontrolowanych, podawania większej ilości szczegółów metodologicznych w zgłaszanych badaniach oraz stosowania większych prób.
Praktyka
Praktyka mindfulness obejmuje proces rozwijania umiejętności zwracania uwagi na to, co dzieje się w chwili obecnej.
Obserwacja oddechu, body-scan i inne techniki
Istnieje kilka ćwiczeń przeznaczonych do rozwijania medytacji mindfulness, które są wspomagane przez medytacje z przewodnikiem „żeby się ogarnąć”.
